Het controlesysteem van de gewestelijke entiteit

De beheerscontrole is een reeks procedures die dienen om de doelstellingen, richtlijnen en beleidsnota's te volgen en te evalueren. Het maakt gebruik van dashboards en analytische boekhouding.

De administratieve en begrotingscontrole wordt uitgeoefend door de inspecteurs van financiën.

Interne controle omvat specifieke interne controles in een vakgebied, controle van toezeggingen en uitgaven, de boekhoudkundige controle en toezicht op goed financieel beheer.

Deze controles worden voornamelijk preventief uitgevoerd, dat wil zeggen vóórdat de uitgaven worden gedaan, en kunnen gaan van preventieve, detectie- en handmatige controle tot geautomatiseerde en managementcontrole.

• De vakgebonden interne controle moet ervoor te zorgen dat regionale overheidsinstanties hun activiteiten op een passende en wettige manier uitoefenen. De controles moeten onregelmatigheden voorkomen en detecteren, transparantie en efficiëntie bij de toekenning van subsidies waarborgen en de wet op overheidsopdrachten handhaven. Deze controleactiviteiten dragen bij aan de transparantie van overheidsdiensten.
• Opvolging van vastleggingen en vereffeningen. Via een vastlegging reserveert een overheidsdienst financiële middelen voor toekomstige uitgaven. Vereffeningen zijn de daadwerkelijke transacties of betalingen waarmee een administratie haar financiële verplichtingen afhandelt. De controleurs van vastleggingen en vereffeningen zorgen ervoor dat deze correct worden uitgevoerd, zonder dat er budgetten overschreden worden. Ze geven ook groen licht voor de goedkeuring van contracten en overheidsopdrachten, evenals voor subsidiebeslissingen voordat deze worden uitgevoerd.
• De boekhoudcontrole heeft tot doel om ervoor te zorgen dat inkomsten en uitgaven correct en betrouwbaar worden geregistreerd in een boekhouding of financiële documenten en dat het vermogen van de Regio wordt beschermd.
• Financieel toezicht heeft tot doel achteraf te verzekeren dat gewestelijke organisaties, via hun schatkistiers en gemachtigden, voldoen aan de wettelijke en reglementaire voorschriften die op hen van toepassing zijn, evenals aan de beginselen van economie, wettigheid en regelmatigheid van financiële transacties die zijn uitgevoerd.

Een interne audit is een onafhankelijke en objectieve evaluatie. Het doel ervan is om de werking van de organisatie te verbeteren. De interne audit onderzoekt en evalueert voornamelijk de werking, effectiviteit en efficiëntie van interne controle.

De belangrijkste verschil tussen interne audit en interne controle ligt in de verantwoordelijkheid ervoor.

Interne controle is een voortdurend proces dat onder de verantwoordelijkheid van de leiders van een organisatie valt. Zij implementeren werkmethoden en procedures, creëren informatiesystemen en rapportage, en zorgen voor de benodigde supervisie. Controle is geïntegreerd in de maatregelen, methoden en middelen waarmee de GOB (Gewestelijke Overheidsdienst Brussel) zijn doelen bereikt en risico's beheert: goedkeuringsprocedures, autorisatie, controle, taakscheiding, budgetbewaking, enz.

Een interne audit is een onafhankelijke evaluatie. Het doel ervan is om na te gaan of de interne controle correct functioneert. Dit gebeurt door middel van willekeurige controles in verschillende afdelingen. Met behulp van deze aanbevelingen verbetert de GOB het risicobeheer en de werking van het interne controlesysteem dat het gebruikt.

Elk jaar voert een onafhankelijke externe dienstverlener een audit uit. Deze derde partij evalueert de financiële situatie van de GOB en controleert de budgettaire, boekhoudkundige en financiële activiteiten van de Regio en de openbare instellingen die ervan afhankelijk zijn. Voor de GOB fungeert deze externe auditor als de Rekenkamer.

Wie controleert de uitgaven van verschillende organisaties binnen de Regio? Wie zorgt ervoor dat vrijgemaakte middelen op de juiste manier worden besteed? Het controlemechanisme van de Gewestelijke Overheidsdienst Brussel bestaat uit verschillende elementen.

Le contrôle comptable, quant à lui, est assuré par le comptable compétent. Il garantit l’exactitude des enregistrements, la fiabilité des comptes et la protection du patrimoine, en conformité avec les règles comptables en vigueur

Enfin, le contrôle de la bonne gestion financière, ou contrôle de performance, évalue l’utilisation des fonds publics selon les principes d’économie, d’efficacité et d’efficience. Il s’applique à l’ensemble des entités régionales et inclut notamment le suivi des subventions.  

L’Ordonnance du 4 avril 2024 consacre ces trois principes comme fondements de la gestion publique, marquant une évolution vers une évaluation qualitative des résultats obtenus au regard des objectifs assignés. Cette approche implique la définition de programmes, d’activités et d’indicateurs de performance, et renforce la confiance des citoyens dans la capacité du secteur public à gérer de manière responsable les ressources issues de la fiscalité. 

Le contrôle de gestion, tel que défini par le Code des finances publiques de la Région de Bruxelles-Capitale et précisé par l’arrêté du 30 mai 2024, constitue un dispositif structurant de pilotage de la performance publique. Il vise à mesurer l’atteinte des objectifs stratégiques et opérationnels fixés par le Gouvernement, en lien avec les crédits budgétaires alloués. Ce contrôle est exercé de manière indépendante par rapport aux services gestionnaires et aux organismes administratifs autonomes concernés. 

Il repose sur l’analyse de données budgétaires, comptables et opérationnelles, et s’appuie sur des outils tels que les tableaux de bord, les indicateurs de performance et les composantes analytiques de la comptabilité générale. Le contrôle de gestion permet ainsi de suivre l’exécution des recettes et des dépenses, d’identifier les écarts significatifs, et de proposer des ajustements pour améliorer l’efficience de l’action publique. 

L’arrêté du 30 mai 2024 précise les modalités de mise en œuvre de ce contrôle, notamment la fréquence des rapports, les responsabilités des acteurs impliqués, et les interactions avec les autres dispositifs de contrôle (contrôle budgétaire, audit interne, etc.). Il s’inscrit dans une logique de transparence, de responsabilisation et d’amélioration continue de la gestion publique régionale.