De Gewestelijke Boekhouder

De wetgeving verplicht overheidsinstanties om een boekhouding bij te houden die in overeenstemming is met de geldende financiële voorschriften en normen. Daartoe voeren de SPRB en de Brusselse openbare diensten (AAO: autonome administratieve organen) een algemene boekhouding die samenhangt met en geïntegreerd is in de begrotingsboekhouding. Het is een instrument voor planning, toezicht en controle van de gewestelijke overheidsfinanciën.

De algemene boekhouding is economisch van aard: ze omvat alle financiële verrichtingen, tegoeden, rechten, schulden en verplichtingen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.  

Het Gewest stelt een algemene GOB-rekening op voor elke Brusselse overheidsdienst (ABI) en voor het geconsolideerde gewestelijke geheel. Deze omvat de jaarrekening (de balans, de resultatenrekening, de samenvattende rekening van de begrotingsverrichtingen en de bijlage) en de begrotingsrekening. De algemene boekhouding wordt gevoerd op basis van een gestandaardiseerd algemeen rekeningstelsel. Hierin worden alle overlopende posten geboekt, ongeacht of ze gevolgen hebben voor de begroting.  

Het algemene boekhoudplan bevat alle vastgestelde rechten - of ze nu wel of niet in de begroting zijn opgenomen. Vastgestelde rechten zijn wettelijk erkende financiële rechten om ontvangsten te ontvangen, uitgaven te doen of middelen te gebruiken in overeenstemming met een goedgekeurde begroting.  

Deze boekhouding garandeert transparantie: iedereen kan de financiële activiteiten van de overheidsdienst van dichtbij volgen en rekenschap eisen.  De algemene boekhouding wordt gevoerd volgens de gebruikelijke regels van dubbel boekhouden, volgens de beginselen van de boekhoudhervorming van 2003. Net als bij de begrotingsboekhouding loopt het boekjaar van 1 januari tot 31 december. Zo krijgen we jaarlijks de bijgewerkte balansinformatie

De begrotingsboekhouding dient vooral een democratisch doel: het plannen en controleren van de uitgaven en ontvangsten binnen de begroting die het Parlement goedkeurde. Zo kan de overheid en het Parlement de uitvoering van de begroting nauwlettend volgen en ervoor zorgen dat de beschikbare financiële middelen efficiënt en in overeenstemming met de begrotingsmachtigingen worden gebruikt. Bestedingen kunnen we gemakkelijk monitoren en afwijkingen of overschrijdingen tijdig identificeren. 

De begrotingsboekhouding berust op het principe van de eenjarigheid en is een kasboekhouding: alleen kasontvangsten en de kasuitgaven zoals die binnen de begroting goedgekeurd en gemachtigd zijn (de vastgestelde rechten), worden geregistreerd. Deze boekhouding heeft een beperkter bereik dan de algemene boekhouding: ze bevat immers geen balans, vorderingen, schulden of financiële verrichtingen.  

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zijn een aantal boekhoudkundige regels van toepassing. We overlopen de belangrijkste hieronder.  

Elk jaar maakt het Gewest een inventaris op van haar activa (vaste activa, voorraden, vorderingen en liquide middelen) en passiva (schulden). Op die manier komt hun waarde in de boekhouding overeen met hun werkelijke waarde op de gegeven datum. De inventarismethode wordt beschreven in een circulaire over de activa, passiva, rechten en verplichtingen die niet in de balans zijn opgenomen.

Welke financiële waarde wordt er aan activa, passiva, inkomsten en uitgaven toegekend? Een correcte waardering is van groot belang om een exacte boekhoudkunding te waarborgen. De manier waarop  de gewestelijke waardering gebeurt werd bepaald door: 

• Het koninklijk besluit van 10 november 2009 en zijn bijlagen tot vaststelling van het rekeningstelsel van toepassing op de federale Staat, de gemeenschappen, de gewesten en de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie
• de omzendbrief van 14 december 2020 van de minister van Financiën en Begroting met het oog op de toepassing van de boekhoudkundige regels waarin de organieke ordonnantie van 23 februari 2006 houdende de bepalingen die van toepassing zijn op de begroting, de boekhouding en de controle voorziet. 
• De economische classificatie met details over de begrotingsstructuur

Boekhoudcontrole garandeert de nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van de boekhouding. De activa worden beschermd in overeenstemming met de overheidsvoorschriften. De interne boekhoudcontrole wordt uitgevoerd door de Gewestelijke Boekhouder en de algemene rekening wordt gecertificeerd door de Rekenkamer.

Elk jaar stellen de boekhoudafdeling van de GOB en de Gewestelijke Boekhouder de algemene rekening op van de geconsolideerde Gewestelijke entiteit zoals wettelijk bepaald werd (ordonnantie OOBBC: artikel 59 en de wet van 16 mei 2003).  

De Gewestelijke Boekhouder beheert de Gewestelijke rekeningen in overeenstemming met de wettelijke vereisten en legt de algemene rekeningen van de regeringsdepartementen (voorbereid door de Directie Boekhouding en ) aan de Rekenkamer voor. Daarnaast stelt de Gewestelijke Boekhouder de geconsolideerde rekeningen van de Gewestelijke entiteit op. Die omvatten de rekeningen van de regeringsdepartementen en de rekeningen van de 24 autonome bestuursinstellingen (ABI's).

In deze algemene rekening zijn alle activa en financiële transacties, uitgaven en inkomsten van het boekjaar geregistreerd. Zo krijg je met dit document een gedetailleerd overzicht van vorderingen en schulden, inkomsten en uitgaven, evenals uitgaven voor overheidsprogramma's, infrastructuurprojecten en diensten aan burgers. 

De algemene rekening is een belangrijk onderdeel van het boekhoudsysteem: ze zorgt dat we  de financiën kunnen beheren en de financiële positie van het gewest evalueren: de geldstromen volgen, kosten en opbrengsten registreren, en de financiële resultaten en vermogenspositie  evalueren. 

Voor de boekhouding past het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de IPSAS-normen toe, internationalte normen die streven naar harmonisatie van boekhoudsystemen voor overheidsentiteiten wereldwijd en de verbetering van financiële verslaggeving. Dit maakt het mogelijk om de financiële overzichten van de verschillende overheidsdiensten en hun evolutie in de tijd en tussen de verschillende organen te vergelijken. Het toepassen van de IPSAS-normen biedt ook de kans om meer aan te sluiten bij de gangbare praktijken van de privésector.