Een netter gewest, nu en morgen

Stedelijke netheid is een grote uitdaging voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Een strijd waarvan het belangrijkste resultaat in feite onzichtbaar is: een schone stad is een stad zonder vuil, zonder sigarettenpeuken of kauwgom op de grond, zonder graffiti op de muren, zonder omgevallen vuilnisbakken, zonder hondenpoep. In dat opzicht is het werk van onze netheidsmedewerkers essentieel en ik wil hen daarvoor bedanken. Maar het schoonmaken van de wegen is slechts het zichtbare topje van de ijsberg. Het moet ondersteund worden door collectieve actie waarbij alle gebruikers en beheerders in het Gewest betrokken zijn.

Om de straten schoon te houden, hebben we dus besloten om alle publieke en private actoren die betrokken zijn bij de netheid op het grondgebied te verenigen rond dit gemeenschappelijke doel: Brussel blijvend schoner maken. Zo is clean.brussels ontstaan! Een grote primeur voor Brussel, dat in zijn ruim dertigjarige bestaan nog nooit een overlegde strategie voor openbare netheid had gehad.

Via de 65 maatregelen van clean.brussels zijn de publieke en private acties gestructureerd om alle aspecten van netheid doeltreffend aan te pakken: vuilnisbakken op straat op de juiste plaats en regelmatig geleegd, meer inzamelpunten voor grofvuil zodat er geen sluikstorten ontstaan, meer bewustmaking in scholen en op markten, meer camera’s om sluikstorten aan te pakken, enzovoort.

Toch wordt de beste verhouding netheid/kosten verkregen in een stad waar weinig afval wordt geproduceerd. Vandaag wordtjaarlijks echter bijna 500.000 ton ongesorteerd afval verbrand. Dat komt overeen met 200 keer het gewicht van het Atomium. Bij de verbranding van dat afval komt het CO₂-equivalent van 145.000 auto’s vrij. Om die vervuiling en die verspilling van hulpbronnen een halt toe te roepen, verbindt het Brussels Gewest zich ertoe de hoeveelheid verbrand afval tegen 2030 met 30% te verminderen en een einde te maken aan deze overdosis aan afval.

Om dat doel te bereiken, voeren we een transversaal beleid voor afvalbeheer en -vermindering in, met onder meer een grotere verantwoordelijkheid voor de ondernemingen op het vlak van afvalproductie en -beheer, het verbod op plastic voor eenmalig gebruik bij overheidsdiensten, de veralgemeende sorteerplicht voor bioafval, de nieuwe sorteerfracties voor professionals (matrassen, metaal, hout, textiel), de invoering van meer hergebruik en de bevordering van aankopen in bulk. Gesorteerd of vermeden afval staat gelijk met een grondstof die een tweede leven kan krijgen of een grondstof die niet geproduceerd hoeft te worden en die dus minder kost, voor de portemonnee en voor de planeet.

Zo zal het voedselafval van de Brusselaars lokale energie en compost produceren om de bodem van onze groene ruimten te verrijken en Brussel schoner te maken dankzij een nieuwe biomethanisatie-installatie die vanaf 2026 operationeel zal zijn in Haren.

Van zijn kant wil Net Brussel een voorbeeldige administratie worden en een kwaliteitsvolle dienstverlening bieden aan de Brusselaars en de ondernemingen. In een veranderende wereld zal de opdracht van het Agentschap niet langer alleen het inzamelen van afval zijn, maar ook van materialen … om lokale bedrijvigheid en werkgelegenheid te creëren, of het nu gaat om de recyclage of het hergebruik van die hulpbronnen.

Met dat in het achterhoofd zullen er meer lokale diensten worden aangeboden aan de Brusselaars; er komen meer ondergrondse containers en meer mobiele Recyparken in de wijken. Tegen 2027 zullen we tien Recyparken hebben in Brussel (tegenover vijf in 2019 en zeven in 2024).

Hierdoor zal afval tegen 2050 zo goed als verdwenen zijn. Brussel zal rijker zijn dankzij de waardevolle middelen die Net Brussel en zijn partners ter beschikking zullen stellen van ondernemingen in de circulaire economie om lokale producten te ontwikkelen. Als er een einde komt aan de oververpakking van producten, worden de straten van Brussel netter en mooier, wat ten goede komt aan het welzijn van de Brusselaars en het klimaat.

• het afval dat we naar de verbrandingsoven sturen met 30% verminderen;
• ons Gewest steeds circulairder maken door meer afvalsortering bij de overheidsdiensten, waaronder gemeenten, de ondernemingen en de Brusselaars, en door meer lokale diensten aan te bieden aan de inwoners;
• ons Gewest blijvend schoner maken door de oorzaken van onhygiënische omstandigheden aan te pakken en degenen die verantwoordelijk zijn voor onburgerlijk gedrag te straffen.

Enkele belangrijke data:

• 2022: sorteerverplichting voor zorgafval;
• 2023: veralgemeende sorteerverplichting voor afval die wordt uitgebreid naar huishoudens en niet-huishoudens, inclusief organisch afval en p+md; reorganisatie van de ophalingen in 10 gemeenten;
• 2023: einde aan houders voor eten en drinken voor eenmalig gebruik bijoverheidsdiensten;
• 2025: sorteerverplichting voor textielafval;
• 2026: inbedrijfstelling van de Brusselse biomethanisatie-eenheid op het terrein van het waterzuiveringsstation Noord in Haren. Het doel is om tussen de 25.000 en 30.000 ton oranje en groene zakken per jaar te verwerken;
• 2030: doelstelling van 30% vermindering van het afval dat naar de verbrandingsoven gaat.