Voorbereiding en crisisbeheer

Brandweer Brussel werkt dagelijks aan het versterken van haar paraatheid en veerkracht, zowel voor kleine incidenten als voor grote crisissen. 

Wij zetten in op: 

• Risicoanalyse 
   We brengen continu de risico’s in kaart die voorkomen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Denk bijvoorbeeld aan industriële risico’s, tunnels, grote evenementen of complexe gebouwen.
• Planning en noodprocedures 
   Bij vaststelling van ernstige risico’s adviseren we de bevoegde autoriteiten – zoals de burgemeester of de hoge ambtenaar – om een specifiek noodplan op te stellen. We nemen actief deel aan de opmaak en uitvoering van die plannen. We hebben een strategische rol vóór en na de crisis.
• Operationele paraatheid 
   We zorgen dat we snel kunnen opschalen bij zware ongevallen. Dat betekent: mensen en middelen goed coördineren, duidelijke procedures volgen, en iedereen goed voorbereiden via opleidingen en oefeningen.
• Onderzoek en ontwikkeling 
   We volgen nieuwe risico’s, technologieën en innovaties van dichtbij op. Zo blijven onze interventies efficiënt en aangepast aan een veranderende samenleving.
• Mobiele inzetbaarheid 
   We bewaken onze reactietijden door tijdig in dialoog te gaan over mobiliteitsplannen of infrastructuurprojecten. Want bij elke interventie telt elke seconde. 

In een context van steeds diversere en evoluerende risico’s investeren brandweerdiensten in onderzoek en innovatie om hun doeltreffendheid te verhogen. 

Dat vertaalt zich onder meer in: 

• De ontwikkeling van nieuwe uitrusting die veiliger, performanter en milieuvriendelijker is,
• De verbetering van software voor crisisbeheer en risicokaarten,
• Het testen van operationele procedures in nieuwe contexten (extreem weer, besloten ruimtes, enz.). 

Dankzij deze aanpak versterken ze hun vermogen om de uitdagingen van morgen aan te gaan met middelen die beantwoorden aan de huidige noden op het vlak van veiligheid, gezondheid en milieu. 

In ons beroep telt elke seconde. De snelheid van interventie is vaak bepalend om levens te redden, schade te beperken en een gevaar onder controle te houden. Die snelheid hangt rechtstreeks af van onze mogelijkheid om zonder vertraging de plaats van het incident te bereiken. 

Dit vereist: 

• Vrije doorgangen die ontworpen zijn met het oog op hulpverlening,
• Een grondige kennis van het grondgebied,
• Een snelle en betrouwbare overdracht van locatie-informatie,
• Een aangepaste weginfrastructuur én digitale infrastructuur. 

Mobiliteitskwesties staan dus centraal in de risicocultuur: verkeersopstoppingen anticiperen, noodroutes vlot houden, samenwerken met de Stad, de gemeenten en het Gewest om de stedelijke ruimte af te stemmen op de noden van de hulpdiensten, ... Al deze maatregelen versterken de kwaliteit van de operationele respons aanzienlijk. 

Wanneer zich een ernstige noodsituatie voordoet, treedt Brandweer Brussel in actie met goed voorbereide procedures en een duidelijke structuur. 

In geval van een uitzonderlijke situatie – dat wil zeggen een incident dat meer middelen en coördinatie vereist dan gewoonlijk – neemt Brandweer Brussel verschillende rollen op, als onderdeel van een multidisciplinaire aanpak. 

Onze acties tijdens crisissituaties omvatten onder meer: 

• Interventiebeheer (OPS) 
   We coördineren de brandweer- en dringende medische hulpinterventies die ons worden toevertrouwd.
• Schaalvergroting (PREP) 
   Bij grote rampen of vooraf ingeschatte risicovolle evenementen organiseren we de opschaling van personeel en middelen. We activeren daarbij onze eigen commandostructuur via het Plan Rood.
• Multidisciplinaire coördinatie 
   Als Discipline 1 (brandweer en technische hulpverlening) nemen wij de leiding over de multidisciplinaire commandopost (PC-Ops) wanneer dat nodig is. Dit gebeurt in overleg met andere disciplines zoals politie, medische hulpverlening en psychosociale ondersteuning.
• Alarmering en coördinatie (NC112) 
   Via onze noodcentrale NC112 waarschuwen wij alle betrokken overheidsdiensten en hulpverleners. Indien nodig vragen wij hen zich aan te sluiten bij de crisisstructuren die worden opgezet.
• Strategisch beheer 
   Als coördinator op het terrein adviseren wij de bevoegde autoriteiten (burgemeester, hoge ambtenaar, minister) om – indien nodig – over te gaan naar een strategische beheer fase van de crisis.
• Oefeningen (PREP & OPS) 
   We nemen actief deel aan mono- en multidisciplinaire noodplanoefeningen om de samenwerking tussen alle betrokken diensten continu te verbeteren. 

De aanpak van incidenten in België gebeurt op verschillende niveaus, afhankelijk van de complexiteit en de omvang van de situatie: 

• Klassieke interventie van een hulpdienst die autonoom optreedt (monodisciplinair).
• Overleg ter plaatse tussen meerdere hulpdiensten om hun acties op elkaar af te stemmen.
• Inrichting van een multidisciplinaire commandopost, vaak onder leiding van de brandweer, die de coördinatie tussen alle disciplines op zich neemt met als doel de dreiging te neutraliseren of de gevolgen te beperken.
• Activering van een strategische beheersfase door de bevoegde overheid (gemeentelijk, provinciaal of federaal niveau), waarbij alle noodzakelijke middelen worden gemobiliseerd. 

In België wordt het crisisbeheer gecoördineerd door drie bevoegde autoriteiten, afhankelijk van de schaal van het incident: 

• de burgemeester, voor lokale situaties;
• de hoge ambtenaar, op gewestelijk niveau;
• de minister van Binnenlandse Zaken, bij nationale of grootschalige crisissen. 

Daarnaast werken vijf gespecialiseerde disciplines samen: 

1. Discipline 1: hulpverleningsoperaties (brandweer en technische hulp);
2. Discipline 2: medische, gezondheidskundige en psychosociale hulpverlening;
3. Discipline 3: politie en ordehandhaving;
4. Discipline 4: logistieke ondersteuning;
5. Discipline 5: waarschuwing en informatie voor de bevolking. 

Elke discipline treedt op binnen haar specifieke expertisedomein, maar het welslagen van de interventie hangt af van een goede samenwerking tussen alle betrokken actoren. 

De brandweer speelt daarbij een dubbele, essentiële rol: 

• In monodisciplinaire context (D1) voeren ze de taken uit die eigen zijn aan hun beroep, zoals brandbestrijding, technische hulpverlening en bijstand bij ongevallen.
• In multidisciplinaire context zorgen ze voor de operationele coördinatie ter plaatse. Ze nemen vaak de leiding over de multidisciplinaire commandopost (PC-Ops), in overleg met de andere disciplines. Daarnaast adviseren ze de overheden bij de strategische planning en het beheer van noodsituaties.