Rijopleiding en rijexamen voor rijbewijs D/D1

De gewestelijke overheid organiseert de examens. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zijn er twee centra: Anderlecht en Schaarbeek.

• rijbewijs D: motorvoertuigen ontworpen en gebouwd voor het vervoer van meer dan acht passagiers, de bestuurder niet meegerekend. Aan voertuigen van deze categorie kan een aanhangwagen gekoppeld worden met een maximale toegelaten massa die niet meer dan 750 kg bedraagt.
• rijbewijs D1: motorvoertuigen ontworpen en gebouwd voor het vervoer van meer dan acht passagiers en ten hoogste zestien passagiers, de bestuurder niet meegerekend. Maximumlengte van 8 meter. Aan voertuigen van deze categorie kan een aanhangwagen gekoppeld worden met een maximale toegelaten massa die niet meer dan 750 kg bedraagt.

Om een aanhangwagen van + 750 kg te gebruiken moet je een rijbewijs D/D1 + E hebben

Vanaf welke leeftijd?

• De minimumleeftijd om een definitief rijbewijs D te kunnen krijgen, zonder een bewijs van vakbekwaamheid (VAK), is 24 jaar.
• De minimumleeftijd om een definitief rijbewijs D1 te kunnen krijgen, zonder een bewijs van vakbekwaamheid (VAK), is 21 jaar.
• De minimumleeftijd om een definitief rijbewijs D/D1 te kunnen krijgen, met een bewijs van vakbekwaamheid (VAK), is 18 jaar.

Je moet over een rijbewijs B beschikken om de examens voor het rijbewijs D te mogen afleggen.

Medisch onderzoek?

Elke bestuurder van een voertuig dat behoort tot de categorieën C1, C, C1 + E, C + E, D1, D, D1 + E of D + E moet medisch geschikt verklaard zijn, zowel tijdens de rijopleiding als wanneer ze houder zijn van een rijbewijs.

• eerste fase: oogonderzoek bij een oogarts naar keuze.
• tweede fase: medisch onderzoek bij een erkende arts van een medisch centrum van de Sociaal-Medische Rijksdienst of van een arbeidsgeneeskundige dienst.

Als het onderzoek uitwijst dat je voldoet aan de geldende medische normen (vastgesteld in bijlage 6 bij het koninklijk besluit van 23 maart 1998 betreffende het rijbewijs), zal de bevoegde instelling je een medisch attest uitreiken.

De maximale geldigheidsduur van het medische onderzoek bedraagt 5 jaar.

Vakbekwaamheid

Professionele bestuurders moeten aan de vereisten van de vakbekwaamheid voldoen:

• Slagen voor een basiskwalificatie-examen om het bewijs van vakbekwaamheid te verkrijgen = VAK - code 95
• Volgen van een nascholing van 35 uur, om de 5 jaar (verlenging vakbekwaamheid)

Voor 21 jaar zijn de volgende beperkingen van toepassing:

• Voor 18-jarigen is het bewijs van vakbekwaamheid D enkel geldig voor regelmatige diensten in België waarvan het traject niet langer is dan 50 kilometer.
• Voor 20-jarigen is het bewijs van vakbekwaamheid D slechts geldig voor reizigersvervoer in België.

2 leertrajecten:

• vrije begeleiding: je zorgt persoonlijk voor je theoretische opleiding.
• via een erkende rijschool: je volgt minimaal 6 uur theorielessen.

De examenstof staat vermeld in Externe linkbijlage 4 van het koninklijk besluit van 23 maart 1998 betreffende het rijbewijs.

Gemeenschappelijke examenstof voor de categorieën AM/A1/A2/A/B/C1/C/D1/D/G

• Wet betreffende de politie over het wegverkeer
• Wegcode
• De overtredingen per graad
• Belang van de oplettendheid en van de houding ten opzichte van andere weggebruikers
• Reactietijd en gedragsveranderingen bij de bestuurder ten gevolge van alcohol, drugs en geneesmiddelen, gemoedsgesteldheid en vermoeidheid
• De belangrijkste principes voor het bewaren van afstand, remafstand en wegligging van het voertuig in uiteenlopende weers- en wegomstandigheden
• Verkeersrisico’s bij verschillende wegomstandigheden, zoals veranderingen door de weerstoestand en het tijdstip van de dag of de nacht
• Kenmerken van de verschillende soorten wegen  
• Specifieke risico’s in verband met de onervarenheid van andere weggebruikers en in verband met de kwetsbaarste categorieën van weggebruikers, zoals kinderen, voetgangers, fietsers en personen met beperkte mobiliteit
• Risico’s in verband met deelneming aan het verkeer en het besturen van diverse voertuigtypes en in verband met het verschillende gezichtsveld van de bestuurders van deze voertuigen
• Administratieve reglementering in verband met het gebruik van het voertuig
• Gedrag bij ongevallen en maatregelen om hulp te verlenen aan verkeersslachtoffers
• Veiligheidseisen met betrekking tot het voertuig, de lading en de passagiers
• Voorzorgsmaatregelen bij het verlaten van het voertuig
• De mechanische onderdelen die voor de rijveiligheid van belang zijn : in staat zijn de meest voorkomende defecten te ontdekken aan de stuurinrichting, wielophanging, remmen, banden, verlichting en richtingaanwijzers, reflectoren, achteruitkijkspiegels, voorruit en ruitenwissers, uitlaatsysteem, veiligheidsgordels en geluidstoestel
• Veiligheidsinrichtingen van de voertuigen, met name gebruik van de veiligheidsgordels, hoofdsteunen en veiligheidsvoorzieningen voor kinderen
• Regels voor het milieuvriendelijke gebruik van het voertuig : alleen toeteren indien nodig, matig brandstofgebruik, beperking van uitlaatgassen
• Veiligheid in tunnels

Specifieke stof voor de categorieën D1 en D

• Voorschriften inzake rij- en rusttijden zoals beschreven in Verordening (EEG) nr. 3820/85 van de Raad; het gebruik van controleapparatuur zoals beschreven in Verordening (EEG) nr. 3821/85 van de Raad;
• Voorschriften inzake het vervoer van personen;
• Voertuig- en vervoersdocumenten die zijn vereist voor nationaal en internationaal vervoer van personen;
• Kennis van de maatregelen die moeten worden genomen na een ongeval of vergelijkbare gebeurtenis, zoals de evacuatie van passagiers, en de grondbeginselen van eerste hulp;
• Voorzorgsmaatregelen die moeten worden genomen bij het verwisselen van wielen;
• Voorschriften inzake gewichten, afmetingen en snelheidsbegrenzers;
• Beperking van het gezichtsveld die door de kenmerken van het voertuig wordt veroorzaakt;
• Verantwoordelijkheid van de bestuurder met betrekking tot het vervoer van passagiers, het comfort en de veiligheid van passagiers, het vervoer van kinderen en de nodige controles vóór het wegrijden;
• Principes van de constructie en werking van : verbrandingsmotoren, vloeistoffen (bijvoorbeeld motorolie, koelvloeistof, ruitensproeiervloeistof), het brandstofsysteem, het elektrische systeem, de ontsteking, het transmissiesysteem (koppeling, versnellingsbak);
• Smering en antivriesbescherming;
• Principes van de constructie, montage, correct gebruik en onderhoud van banden;
• Principes van de typen, werking, belangrijkste onderdelen, montage, gebruik en dagelijks onderhoud van reminrichtingen en snelheidsbegrenzers;
• Principes van de typen, werking, belangrijkste onderdelen, montage, gebruik en dagelijks onderhoud van het koppelmechanisme;
• Methoden voor het opsporen van oorzaken van defecten;
• Preventief onderhoud van voertuigen en noodzakelijke lopende reparaties;
• Beginselen van het verantwoorde gebruik van de snelheidsregelaar.

Examenstaf vakbekwaamheid

De examenstof staat vermeld in Externe linkbijlage 1 van het koninklijk besluit van 04 mei 2007 betreffende het rijbewijs, de vakbekwaamheid en de nascholing van bestuurders van voertuigen van de categorieën C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D, D+E

Er bestaan meerdere soorten theorie-examens.

• U kan deelnemen aan het theorie-examen vanaf 17 jaar en 9 maanden.
• Het examen is een audiovisueel computerexamen in het Nederlands of in het Frans. Het bestaat uit 50 meerkeuzevragen met betrekking tot het rijbewijs.

Om te slagen moet u minstens 41 punten op 50 halen.

Als u het gecombineerde examen aflegt (rijbewijs en VAK) :

• U kan deelnemen aan het theorie-examen vanaf 17 jaar en 9 maanden.
• Het examen bestaat uit 3 proeven :

1. Een audiovisueel computerexamen in het Nederlands of in het Frans, met 100 meerkeuzevragen: 50 vragen met betrekking tot het rijbewijs + 50 vragen met betrekking tot de vakbekwaamheid. Om te slagen moet u minstens 40 punten op 50 halen voor elke materie.
2. Een proef met 8 casestudy's : 5 meerkeuzevragen per casestudy.  Om te slagen moet u minstens 32 punten op 40 halen.
3. Een mondelinge proef met 10 vragen. Om te slagen moet u minstens 80 punten op 100 halen (elke vraag is goed voor 10 punten)

Als u het basiskwalificatie-examen aflegt (VAK na aflevering van het rijbewijs) :

• Het examen bestaat uit 3 proeven :

1. Een audiovisueel computerexamen in het Nederlands of in het Frans, met 100 meerkeuzevragen met betrekking tot de vakbekwaamheid. Om te slagen moet u minstens 80 punten op 100 halen.
2. Een proef met 8 casestudy's : 5 meerkeuzevragen per casestudy. Om te slagen moet u minstens 32 punten op 40 halen.
3. Een mondelinge proef met 10 vragen. Om te slagen moet u minstens 80 punten op 100 halen (elke vraag is goed voor 10 punten)

• Het examen bestaat uit 3 proeven :

1. Een audiovisueel computerexamen in het Nederlands of in het Frans, met 50 meerkeuzevragen met betrekking tot de vakbekwaamheid. Om te slagen moet u minstens 40 punten op 50 halen.
2. Een proef met 4 casestudy's : 5 meerkeuzevragen per casestudy.  Om te slagen moet u minstens 16 punten op 20 halen.
3. Een mondelinge proef met 5 vragen. Om te slagen moet u minstens 40 punten op 50 halen (elke vraag is goed voor 10 punten)

Twee examencentra in Brussel: Externe linkAnderlecht en Externe linkSchaarbeek

Speciale sessies voor het theoretisch examen: enkel op afspraak

• Een kandidaat die noch het Nederlands, noch het Frans beheerst, kan het examen afleggen met bijstand van een beëdigde tolk aangewezen door het examencentrum voor het Duits of het Engels. De tolk wordt betaald door de kandidaat.
• Een kandidaat met gehoorproblemen kan het examen afleggen met een beëdigde tolk gebarentaal aangewezen door het examencentrum. De tolk wordt betaald door de kandidaat.
• Een kandidaat met onvoldoende mentaal of intellectueel vermogen of alfabetiseringsgraad kan het examen afleggen tijdens een speciale sessie. Om toegelaten te worden tot een speciale sessie moet een certificaat of attest worden voorgelegd van een psycho-medisch-sociaal centrum, een openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn, een instelling voor bijzonder onderwijs, een centrum voor observatie en begeleiding, van logopedisten of neuropsychiaters of van een beroepskeuzebegeleidingscentrum. Deze attesten moeten ofwel onvoldoende mentaal of intellectueel vermogen of een ontoereikende alfabetiseringsgraad vermelden.

Uitsluiting: de kandidaat die betrapt wordt op bedrog is niet geslaagd en wordt gedurende een periode van één jaar uitgesloten van elke deelname aan dit examen. De kandidaat die door zijn gedrag het verloop van het examen verstoort, is niet geslaagd en wordt gedurende een periode van zes maanden uitgesloten van elke deelname aan dit examen.

• vrije begeleiding: met voorlopig rijbewijs model 3. Met begeleider. Begeleide stage van minimaal één maand en maximaal twaalf maanden.
• via een erkende rijschool: zonder voorlopig rijbewijs. Minimaal acht uur les. Directe toegang tot het praktijkexamen zonder stage.

Met vrije begeleiding: na twee mislukte pogingenvoor het examen op privéterrein of het examen op de openbare weg moet je verplicht een opleiding van vier uur volgen bij een erkende rijschool en het lescertificaat voorleggen om het examen te mogen afleggen. De lessen die voor de twee mislukte pogingen gevolgd werden, komen niet in aanmerking. Het nieuw examen moet verplicht met de rijschool gebeuren.

U mag vanaf de leeftijd van 18 jaar deelnemen aan het praktisch examen.

Om toegelaten te worden tot het praktisch examen, moet u minder dan drie jaar ervoor geslaagd zijn voor theoretisch examen.

Om het praktisch examen basiskwalificatie af te leggen, moet u eerst slagen voor het theoretisch examen basiskwalificatie.

De proeven van het examen verschillen al naargelang het examen dat u wil afleggen.

Als u het examen voor het rijbewijs zonder VAK aflegt:

• Het examen bestaat uit twee proeven:

1. Een proef op een terrein buiten het verkeer : 4 manoeuvres. Het welslagen voor deze proef blijft een jaar geldig.
2. Een proef op de openbare weg van 45 minuten. Eerst moet u slagen voor de proef op het terrein buiten het verkeer.

Als u het gecombineerde examen aflegt (rijbewijs en VAK):

• Het examen bestaat uit 3 delen:

1. Een rijproef op de openbare weg van minstens 90 minuten
2. Een praktische basiskwalificatieproef
3. Een proef op een terrein buiten het verkeer

Het welslagen voor elk van de onderdelen van het praktisch examen blijft 3 jaar geldig.

Als u het basiskwalificatie-examen aflegt (VAK na aflevering van het rijbewijs):

• Het examen bestaat uit 2 delen:

1. Een rijproef op de openbare weg van minstens 90 minuten.
2. Een praktische basiskwalificatieproef

Het welslagen voor elk van de onderdelen van het praktisch examen blijft 3 jaar geldig.

Als u het aanvullend examen basiskwalificatie aflegt (VAK als reeds houder van rijbewijs C en D en van het bewijs van vakbekwaamheid voor een van de twee):

• Het examen bestaat uit 2 delen:

1. Een rijproef op de openbare weg van minstens 90 minuten.
2. Een praktische basiskwalificatieproef

Het welslagen voor elk van de onderdelen van het praktisch examen blijft 3 jaar geldig.

Twee examencentra in Brussel: Open a new vensterAnderlecht en Open a new vensterSchaarbeek