Het Plan voor Digitale Toegankelijkheid 2021-2024

De acties van het PDT zijn erop gericht alle Brusselaars te ondersteunen en te helpen. Uit de studiesExterne link die aan de opstelling van het plan voorafgingen, is evenwel gebleken dat het van essentieel belang is om in te zoomen op zes specifieke doelgroepen. Daarom zijn sommige van de acties speciaal gericht op werkzoekenden, jongeren, senioren, personen met een beperking, kwetsbare burgers en vrouwen.
 

Naast het PDT pakt de CDI ook uit met gerichte initiatieven om in te spelen op de ontwikkeling van de cel Digitale Inclusie, op vragen vanuit de sector en vooral op de noden van de Brusselaars.

Nog te veel mensen zijn geïntimideerd door alles wat informatica is of denken dat ze niet kunnen omgaan met digitale diensten. Het doel van deze pijler is om het publiek te informeren over de begeleidingsmogelijkheden (o.a. de OCR's) en om het stigma rond digitale technologie weg te nemen en de bevolking te stimuleren om vertrouwd te raken met IT-tools.

Als onderdeel van het Plan voor digitale toegankelijkheid 2021-2024 werd een communicatieplan opgesteld dat bestaat uit verschillende onderdelen om het grote publiek bewust te maken van de digitale kloof en de verschillende doelgroepen te informeren over de acties die in het gewest voor alle Brusselaars worden ondernomen.

Enkele voorbeelden zijn: de opstelling van gepersonaliseerde brochuresExterne link per gemeente over de diensten waarvan de bevolking gebruik kan maken om hen te helpen bij hun dagelijkse digitale taken; een postercampagneExterne link in bus-, tram- en metrostations; deelname aan evenementen (Digitale WeekExterne link, Digitale LenteExterne link, workshops voor jongeren in scholen);  de ontwikkeling van een pagina rond digitale inclusie digitalhelp.brusselsExterne link op de gewestelijke portaalsite.

Easy.brusselsExterne link, het agentschap voor administratieve vereenvoudiging, heeft als opdracht om samen met de Coördinatie Digitale Inclusie verschillende acties op te zetten speciaal voor gemeentelijke en gewestelijke ambtenarenExterne link. Het doel van die acties is om hen bewust te maken van de digitale kloof, hen de nodige tools en opleidingen te geven rond digitale overheidsdiensten, zodat ze risicogroepen sneller kunnen opsporen en de nodige bijstand verlenen.

Sinds 2019 kunnen de OCR's het label 'door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest erkende Openbare Computerruimte' aanvragen (ontwikkeld door de WG Digitale Inclusie) wanneer ze voldoen aan de erkenningscriteria en het OCR-handvest nalevenExterne link. Het label wordt goedgekeurd door het Stuurcomité Digitale Inclusie.

Momenteel hebben 22 OCR's zo'n label. Hieronder de lijst en de verdeling per gemeente:

Stad Brussel  

OCR van ARC (Action et Recherche Culturelles)
Verenigingstraat 20 te 1000 Brussel
Tel: +32 (0)2 221 11 79
WebsiteExterne link  

OCR van de bibliotheek van de Rijkeklaren
Rijkeklarenstraat 24 te 1000 Brussel
Tel: +32 (0)2 548 26 10
WebsiteExterne link  

OCR – Bravvo
Kazernestraat 37 te 1000 Brussel
Tel: +32 (0)2 279 65 85
WebsiteExterne link  

Espace Public Numérique Mobile (EPNM - mobiele openbare computerruimte)
Voorlopig Bewindstraat 34A te 1000 Brussel
Tel: +32 (0)2 425 65 85
WebsiteExterne link  

OCR van de bibliotheek van Laken
Emile Bockstaellaan 246 te 1020 Brussel
Tel: +32 (0)2 279 37 86
WebsiteExterne link

Schaarbeek  

Wijkpartenariaat - De Schakel
Dupontstraat 58 (2e verdieping) te 1030 Brussel
Tel: +32 (0)2 219 00 64
WebsiteExterne link

OCR1030
Jerusalemstraat 46 te 1030 Brussel
Tel: +32 (0)2 247 77 20
WebsiteExterne link

OCR CybeRogier
Rogierlaan 22, B-1030 Schaarbeek
Tel: +32 (0)492 19 35 05
Meer infoExterne link

Elsene

Bibliothèque communale francophone d’Ixelles (Franstalige gemeentelijke bibliotheek van Elsene)
Mercelisstraat 19 te 1050 Brussel
Tel: 02 515 64 40
WebsiteExterne link

Sint-Gillis

Atelier du Web - OCR van Sint-Gillis
Fortstraat 37 te 1060 Brussel
Tel: +32 (0)2 537 02 68
WebsiteExterne link

Anderlecht

Open Atelier 110 
Georges Moreaustraat 110 te 1070 Brussel
Tel: +32 (0)2 555 09 90
WebsiteExterne link

OCR Scheut
Léopold de Swaefstraat 10B te 1070 Brussel
Meer infoExterne link

OCR Grondels
Grondelsstraat 104 te 1070 Brussel
Meer infoExterne link

Névé AnderTech
Albert I-square te 1070 Anderlecht
Tél. +32 (0)471 761 698
Meer infoExterne link

Sint-Jans-Molenbeek

Open Atelier 110
Mommaertsstraat 4 te 1080 Brussel
Tel: 02 555 09 90
WebsiteExterne link

Study Kids Support vzw (SKS)
Vanderdussenstraat 80 te 1080 Brussel
Tel: +32 (0)475 95 85 31
WebsiteExterne link

Koekelberg

Koekeltech - OCR van Koekelberg
Sint-Annakerkstraat 63 te 1081 Brussel
Tel: 02 410 46 57
WebsiteExterne link

Ganshoren  

OCR Ganshoren
Hervormingslaan 66 te 1083 Brussel
Tel: +32 (0)2 428 62 60
WebsiteExterne link

Jette

BiblioJette
Kardinaal Mercierplein 10 te 1090 Brussel
Tel: +32 (0) 426 05 05
WebsiteExterne link

Evere

Cultureel Centrum van Evere - L'Entrela
Parijsstraat 43 te 1140 Brussel
Platolaan 21 te 1140 Brussel
Tel: 02 241 15 83
WebsiteExterne link

Vorst

Openbare computerruimte van FQS(Forest-Quartier-Santé)
Berthelotstraat 163 te 1190 Brussel
Tel: +32 (0)2 340 26 00
WebsiteExterne link

Ukkel

OCR van Ukkel
Alsembergsesteenweg 1011 te 1180 Brussel
Tel: +32 (0)2 563 21 89
Meer infoExterne link

OCR du Phare

Waterloosesteenweg 935 te 1180 Ukkel

Tél. +32 (0)2 605 14 80

Sint-Pieters-Woluwe

Wolu Cyber Cité - Cyber van Wolubilis
Lola Bobescostraat 11 te 1200 Brussel
Tel: +32 (0)2 761 60 18
WebsiteExterne link

Sint-Joost-ten-Node

OCR Sapiens Merinosstraat 1b te 1210 Brussel
Tel: +32 (0)2 218 44 47
Meer infoExterne link  

Watermaal-Bosvoorde

OCR van Watermaal-Bosvoorde
Andrée Payfa-Fosseprezplein 11 te 1170 Watermaal-Bosvoorde
Tel. +32 (0)2 674 74 70
Meer infoExterne link

De Coördinatie Digitale Inclusie wil de erkende OCR's en hun acties meer zichtbaarheid geven door middel van communicatiecampagnes (zoals de campagne 'Nu weet hij/zij het!' van 2021) of communicatiekits. Om die zichtbaarheid te verbeteren heeft de CDI bovendien aan WeTechCare gevraagd om een analyse van de aantrekkelijkheid voor bezoekersExterne link uit te voeren waarvan de resultaten tijdens de uitvoering van het plan zullen worden toegepast via publicaties, aanbevelingen en communicatieacties, enz.

Op gewestelijk niveau maar zeker ook op andere niveaus worden heel wat acties ondernomen door verschillende actoren. De bedoeling van deze pijler is om die acties en inspanningen te bundelen om een gemeenschappelijke doel te halen: digitale technologie binnen het bereik van iedereen brengen. Om de vooruitgang die wordt geboekt in cijfers te kunnen weergeven, is het ook van essentieel belang om de gegevens te objectiveren.

Het doel van deze pijler is om bij de ontwikkeling van digitale overheidsdiensten rekening te houden met gebruikers die weinig voeling hebben met het hele digitale gebeuren. 

Het ontwerp van ordonnantie “Digitaal Brussel”,Externe link een initiatief van easy.brussels, heeft tot doel de administratieve diensten te digitaliseren ('digital by default') en de Brusselaars op te leiden en te begeleiden bij deze procedures, waarbij er wel een alternatief blijft bestaan voor personen die niet vertrouwd zijn met digitale technologie.

Om inclusieve aanbevelingen en een technisch pakket aan IT-ontwikkelaars te kunnen aanbieden, werkten de Coördinatie Digitale Inclusie en CAWaBExterne link inclusieve aanbevelingen en een technisch pakket uit op basis van een test met twee gedigitaliseerde overheidsdiensten.

De Coördinatie Digitale Inclusie bestaat momenteel uit 3 personen:

• De coördinatrice digitale inclusie: Tania Maamary
• Een digital inclusion officer: Narjiss Rachiq
• Een digital inclusion officer: Hugues Marchal

Het waarborgen van gewestelijke coördinatie maakt het mogelijk om een algemeen beeld te krijgen van de acties die worden ondernomen en samenhang te verzekeren met de acties die op andere niveaus (lokaal, gewestelijk, federaal en Europees) worden opgezet Om dat mogelijk te maken heeft de Coördinatie een bestand uitgewerkt voor het beheren van de deliverables en de begroting. Dat bestand werd goedgekeurd door het STUCO en de implementering ervan wordt regelmatig aan de leden van de WG voorgelegd
 

De Coördinatie Digitale Inclusie mobiliseert alle stakeholders die bij de verwerving van digitale vaardigheden betrokken zijn, zowel de publieke en de particuliere als de verenigingen, om ze te betrekken bij de acties en werkgroepen, zodat alle deelnemers beter kunnen samenwerken. Op die manier kon de CDI een uitgebreid ecosysteem van actoren van digitale inclusie uitbouwen. De Coördinatie Digitale Inclusie is zo mettertijd het "centrale aanspreekpunt” geworden voor de actoren van de digitale inclusie.
 

De Coördinatie neemt regelmatig deel aan allerlei evenementen om van gedachten te wisselen over de verschillende activiteiten die in het gewest worden uitgevoerd en om de zichtbaarheid van het Plan voor digitale toegankelijkheid te vergroten: 

• De taskforce e-inclusieExterne link die door Mediawijs in Vlaanderen werd opgericht De deelname van de Coördinatie Digitale Inclusie aan deze taskforce positioneert het gewest als spil en als schakel tussen het noorden en het zuiden van het land.
• Er vonden tal van vergaderingen plaats tussen Digital WalloniaExterne link, het Waalse digitale agentschap, en de CDI om mogelijke partnerschappen en samenwerkingsverbanden tot stand te brengen, maar ook om synergieën te creëren tussen de gewestelijke plannen voor digitale inclusie.
• De CDI heeft verschillende ontmoetingen gehad met BOSA, de administratie en de federale autoriteiten die belast zijn met digitale transitie, voor het project "digihelpers" of tijdens de Council e-skills, die de Smart-strategie van België moet uittekenen.
• De CDI gaat partnerschappen aan met de privésector door deel te nemen aan het DigitALL-ecosysteemExterne link dat door BNP Paribas Fortis en Proximus wordt gecoördineerd.
• De Coördinatrice Digitale Inclusie is officieel toegetreden tot het Begeleidingscomité voor digitale inclusie dat wordt georganiseerd door de Koning Boudewijnstichting en neemt als deskundige deel aan de verschillende vergaderingen.
• De CDI neemt deel aan DigiSkills BelgiumExterne link, het ecosysteem van initiatieven dat ernaar streeft Belgische burgers en organisaties digitaal vaardiger te maken.
• De CDI maakt ook deel uit van het Europese MEDICI-programma.Externe link Ze werd in dat verband uitgenodigd om haar good practices op hun platform te delen.

De Coördinatie Digitale Inclusie voert regelmatig studies uit om de doelgroepen scherp te stellen. Dankzij die studies kan de CDI aanbevelingen blijven doen aan de Brusselse Hoofdstedelijke Regering over de acties die in de toekomst moeten worden ondernomen om mensen die ver van de digitale wereld af staan te helpen.

Die kennis over het publiek dat de gevolgen van de digitale kloof ondervindt, wordt verder aangevuld met studies van de Brusselse academische wereld (onder meer van Perrine Brotcorne, onderzoekster bij CIRTES en assistente bij FOPES, Université Catholique de Louvain, met haar analyse van de digitale kloof op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest), de privésector (in het bijzonder de Koning Boudewijnstichting en haar Barometer Digitale Inclusie in België) en de partners van het gewest (BISA, met statistieken over “Brusselaars en hun gebruik van ICT”). De combinatie van al die studies schetst een algemeen beeld van de situatie in het Brussels Gewest. 

Tijdens de legislatuur zullen nog meer van dit soort studies worden uitgevoerd om het publiek dat te maken krijg met de digitale kloof, zijn behoeften en digitale vaardigheden verder in kaart te brengen en te evalueren.

Het uitrusten van de OCR's verloopt in verschillende fasen: materiële steun voor de OCR's (aangepaste apparatuur), delen van didactische hulpmiddelen en beschikbaar stellen van online opleidingsplatformen, bijscholen van multimediabegeleiders, vrijmaken van de nodige financiële middelen voor een optimale ontwikkeling van de activiteiten en ondersteuning van het beroep.

De OCR's die het label van door het Brussels Gewest erkende OCR hebben gekregen, genieten bepaalde voordelen, zoals de terbeschikkingstelling van uitrusting door het Centrum voor Informatica voor het Brusselse Gewest (CIBG):

• Klein materiaal, volgens de beschikbare voorraad: een tiental e-ID-kaartlezers, evenals communicatiemateriaal met het logo van erkende OCR: pennen, blocnotes, koptelefoons, multikabels enz.; 
• Sanitaire benodigdheden, volgens de beschikbare voorraad: mondmaskers en hydroalcoholische gel om de gezondheidsmaatregelen na te leven;
• IT-apparatuur: alle OCR's met een label krijgen ook IT-apparatuur ter waarde van 10.000 euro. Zodra een OCR het label heeft behaald, krijgt die een lijst toegestuurd met apparatuur die kan worden besteld. Het gaat vooral om mobiele computerapparatuur (laptops, Chromebooks, tablets), pedagogisch materiaal (touchscreens, projectoren), kantoorapparatuur (printers, scanners) en apparatuur om de toegankelijkheid voor bepaalde doelgroepen te vergroten (ergonomische muis, brailletoetsenbord enz.).

Voor meer informatie over de uitrusting van de OCR's, de financieringen en de omkadering kan u het stappenplan voor de oprichting van een OCR raadplegen. De Coördinatie Digitale Inclusie beantwoordt graag al je vragen.

In 2021 werkten de CDI, CABAN en easy.brussels samen met WeTechCare om een reeks opleidingen over het 123digit-platform aan te bieden aan multimediabegeleiders en het gemeentepersoneel. Daarnaast organiseren de CDI en easy.brussels jaarlijks opleidingen over digitale overheidsdiensten. Daarvoor werden handboeken opgesteld.
 

Het doel van die opleidingen is om de multimedia-animatoren en de sociale actoren de tools aan te reiken waarmee ze op hun beurt hun eigen publiek kunnen opleiden in, sensibiliseren voor en begeleiden bij het gebruik van digitale tools.

De CDI is voortdurend op zoek naar financiering waarmee de actoren op het terrein hun projecten duurzaam kunnen maken. Het financieringskadaster dat in maart 2021 werd voorgelegd, gaf de CDI een duidelijk zicht op de financieringsbronnen van de OCR's, zowel de onafhankelijke als de gemeentelijke, en op wat ze precies nodig hebben.

De CDI werkt mee aan verschillende projecten voor de professionalisering van de beroepen die verband houden met digitale inclusie.  
 

• Op federaal niveau is de BOSA begonnen met het uitstippelen van een traject van certificerende opleiding van digitale schrijfhulp. 
• De CDI is ook betrokken bij het consortium voor validering van de competenties van de digitale helpers.

Tegelijkertijd startte de CDI een studie over het statuut van de multimedia-animatoren, de definitie van hun taken en de uitwerking van een deontologische code. 

Bijna 10% van de 16- tot 74-jarigen in België heeft nog nooit het internet gebruikt En 39% van de bevolking heeft geen of nauwelijks digitale basisvaardigheden. Het gaat vooral om personen met een laag opleidingsniveau en een bescheiden inkomen, maar ook oudere mensen. Ook vrouwen zijn vaak de dupe van de digitale kloof. Algemeen gesproken zou 60% van de Belgen graag een opleiding over internet en informatica volgen om bij te blijven.
 

Begeleiding om burgers vertrouwd te maken met digitale technologie is er weliswaar voor alle burgers, maar in het bijzonder voor werkzoekenden, jongeren, senioren, personen met een beperking, kwetsbare burgers en vrouwen. We moeten er rekening mee houden dat sommige categorieën tegelijkertijd te maken krijgen met verschillende kwetsbaarheidscriteria. 
 

Er worden verschillende acties ondernomen om die doelgroepen gericht te ondersteunen: de aankoop of verdeling van computerapparatuur, projectoproepen, publicaties (onder meer een gids) maar ook:
 

• Projectoproep 'Digital Brussels'Externe link: De projectoproep legde de nadruk op bewustmaking rond digitale toegankelijkheid voor groepen die ver van de digitale wereld af staan. Dertig projecten kregen financiële steun gaande van 5.000 tot 15.000 euro, voor een totaalbedrag van € 390.000. 
• Digitale inclusiegids: de lijsten die sinds 2019 worden opgesteld om Brusselaars door te verwijzen naar actoren van de digitale inclusie, worden gebundeld in een gids die wordt verspreid in de Brusselse gemeenten, OCMW's, agentschappen van Actiris en vzw's in 2022. 

Heel wat actoren in het STUCO en de WG, zoals Actiris, Bruxelles-Formation en DigitalCity,  werken rond digitale begeleiding van werkzoekenden.

Naast de verdeling van computerapparatuur in de Brusselse middelbare scholen, werken Paradigm en de CDI aan verschillende projecten speciaal voor jongeren die ver van de digitale wereld af staan. Meer informatie vind je in het jaarverslag 2021. 

In het kader van het werkterrein 'De digitalisering van de Brusselse scholen ondersteunen' van het 'Brussels Programma voor Onderwijs en Kinderopvang' van de strategie GO4Brussels 2030, heeft de Dienst Scholen van perspective.brussels, in samenwerking met Paradigm, een telling opgestart over de 'Uitrustings- en connectiviteitsgraad van scholen in het Brussels Gewest'. 

In 2020 maakte de regering ook een uitzonderlijk budget vrij van 3.267.000 euro in het kader van een noodplan om digitale uitrusting voor leerlingen uit kansarme milieus te ondersteunen: 728 chromebooks werden verdeeld in de Franstalige middelbare scholen en 14 Nederlandstalige scholen ontvingen subsidies voor de aankoop van computerapparatuur. In 2021 konden 80 scholen gebruikmaken van een uitgebreid plan om hun school uit te rusten met de computerapparatuur van hun keuze (gerecyclede pc's, interactieve borden, tablets, laptops enz.).  Op basis van dezelfde selectiecriteria werd flink wat steun verleend (voor een totale waarde van 2.400.000 euro) aan middelbare scholen in alle netten voor de installatie van bekabeling en wifi.
 

Meer recent heeft het plan 'Mijn school gaat digitaal'Externe link, dat door Paradigm en IRISnet werd uitgewerkt, de ambitie scholen te steunen in hun rol als 'vormingscentra' voor de leerlingen van het gewest.

De CDI werkt samen met vzw's, de privésector en gewestelijke organisaties (IrisCare) om senioren aan te moedigen en te begeleiden bij hun digitale activiteiten. Meer informatie vind je in het jaarverslag 2021.

In 2020 hebben het CIBG, via de Coördinatie Digitale Inclusie, IrisCare, Orange en CABAN tablets ter beschikking gesteld in 138 woonzorgcentra in het Brussels Gewest, zodat senioren in contact kunnen blijven met hun familie.

Via de uitrusting van de erkende OCR's en de levering van mobiele apparatuur moedigt het gewest de OCR's aan om acties op te zetten buiten hun lokalen, bijvoorbeeld in scholen, rusthuizen of rechtstreeks bij de bewoners.

De Coördinatie Digitale Inclusie werkte mee aan het opstellen van het HandistreamingExterne link van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, dat nog in ontwikkeling is. Ze is ook intern een partnerschap aangegaan met PasswerkExterne link en heeft een opdracht uitgevoerd bij het CIBG, namelijk binnen het team van IRISbox-testers.

In samenwerking met CAWaB publiceerde de Coördinatie Digitale Inclusie ook dit jaar de "Inclusieve Aanbevelingen voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest"Externe link. Deze aanbevelingen zijn erop gericht de goede praktijken op het vlak van digitale toegankelijkheid van websites te beschrijven, teneinde de toegang tot essentiële diensten voor burgers met een beperking te garanderen.

De Coördinatie Digitale Inclusie werkte onder meer mee aan het opstellen van het gewestelijk plan voor de ondersteuning van eenoudergezinnen door een reeks uit te voeren acties voor te stellen, in aansluiting op het PDT.

De Coördinatie Digitale Inclusie maakt deel uit van het gewestelijke ecosysteem 'Women In Tech' en de federale strategie ''Women In Digital 2021-2026'Externe link. Ze neemt deel aan heel wat workshops om meisjes en vrouwen warm te maken voor de digitale wereld in het algemeen en om vrouwen bewust te maken van IT-beroepen. 

In 2021 financierde de CDI, in samenwerking met Women In Tech en Innoviris, mee de documentaire ‘Casser les codes’Externe link die vrouwen in IT wil promoten.